Αγαπητοί φίλοι
Σας προωθούμε τους αποχαιρετιστήριους λεκτικούς συνειρμούς του στελέχους της Κοινο_Τοπίας Σάκη Κάπαρη στο φίλο του Διονύση Γερολυμάτο (1938-2021). Έναν σκαπανέα της τέχνης, της σκέψης και της δημιουργίας που πολλά μέλη της οργάνωσης είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν.
ΚΟΙΝΟ_ΤΟΠΙΑ www.koinotopia.gr
…ομπρός βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο, πάνω από την Ελλάδα…
«ο Διονύσης έφυγε χθες το βράδυ στον ύπνο του» …ήταν το μήνυμα του γιου του Κώστα…
συγκλονισμένος, μου ήρθε στο μυαλό ο στίχος του Σεφέρη…
…μαδώντας ίσκιους από κυπαρίσσια έφυγε…
Προσπαθώ να προσδιορίσω τον καλλιτέχνη, τον ποιητή, το διανοούμενο τον πάντα ευαίσθητο και σε εγρήγορση Άνθρωπο.
Το πρόβλημα είναι πως να περιγράψεις τον πατρινό, με καταβολές από την Κεφαλονιά και τη Ζάκυνθο όπως ήταν ο Διονύσης… Θα προσπαθήσω να τον «ερμηνεύσω» μέσα από στίχους και κείμενα, που νομίζω μπορούν καλύτερα να αποδώσουν τον κόσμο του…
Ας αρχίσω λοιπόν μ’ ένα κείμενο που αποδίδεται στο Μάξιμο Πλανούδη (1260-1305μ.κ.χ.) σε μετάφραση…
Γνωρίζω ότι γεννήθηκα θνητός και εφήμερος, αλλ’ όταν των άστρων εξετάζω τις πυκνές και αμφίδρομες σαν έλικες πορείες, τη γη πια με τα πόδια μου δε την αγγίζω, αλλά κοντά στο Δία χορταίνω των θεών την τροφή, την αμβροσία…
Μέσα σ’ αυτόν τον οίστρο δημιουργούσε, έχοντας τις κεραίες του στραμμένες στα συμβαίνοντα στη χώρα και τον κόσμο…
Εμποτισμένος στη ρήση του Αριστοτέλη «πάντες άνθρωποι του ειδέναι ορέγονται φύσει…»
Ανάμεσα σε μυρωδιές από γαζίες, τσαντσαμίνια και γραντούκες τον συγκλόνιζαν οι Ελληνικές του καταβολές…
...η Ελληνική ηχώ που δε μιμείται ούτε επαναλαμβάνει, μα συνεχίζει απλά,
σ’ ένα ύψος απροσμέτρητο την αιώνια ιαχή του διθυράμβου… (Γ. Ρίτσος)
Παράλληλα έβλεπε με θλίψη τη δύσκολη πορεία της χώρας θυμίζοντας τους στίχους του Ευριπίδη (Ιφιγένεια εν ταύροις)
-Πυλάδη δέδορκας τηνδε, τηνδε δ’ουχ οράς, αΐδου δράκεναν, ως βούλεταί με κτανείν;;;
(μετ. Πυλάδη τη βλέπεις αυτή, δεν τη βλέπεις αυτή; δράκαινα του Άδη πως θέλει να με καταστρέψει)
Ανησυχούσε για την αδράνεια μας, στα <<προσιόντα>>…
…δεν ξέρουμε τίποτα, δεν ξέρουμε πως είμαστε ξέμπαρκοι όλοι εμείς,
δεν ξέρουμε την πίκρα του λιμανιού, σαν ταξιδεύουν όλα τα καράβια,
περιγελάμε εκείνους που τη νοιώθουν… (Γ. Σεφέρης)
Αυτός καθημερινά ανησυχούσε… μονολογούσε…
…ξύπνησα με το μαρμάρινο τούτο κεφάλι στα χέρια, που μου εξαντλεί τους αγκώνες
και δεν ξέρω που να τ’ ακουμπήσω… (Γ. Σεφέρης)
Τον κατέτρεχε μονίμως ο ασύγκριτος στίχος
Σ’ ελέγχει η πέτρα όπου κρατείς, και κλη φωνή κι αυτήνη… (Δ. Σολωμός)
Χαμένος στις αγωνίες του, διερωτώμενος …
…και βλέπεις τις φυσαλίδες απ’ την ανάσα μου, ν’ ανεβαίνουν και προσπαθώ να διασκεδάσω κοιτάζοντας τις κι αναρωτιέμαι, τι θα λέει κάποιος που βρίσκεται από πάνω και βλέπει
αυτές τις φυσαλίδες, τάχα πως πνίγεται κάποιος ή κάποιος δύτης ανιχνεύει
τους βυθούς;;; (Γ. Ρίτσος, από τη Σονάτα του σεληνόφωτος)
«Άκουγε» όχι μόνο τα συμβαίνοντα εδώ, αλλά τις αγωνίες του, για τη δικτατορία του Φράνκο ή τη δολοφονία του Μολόϊζε στη Νότια Αφρική…
Μπορεί όλα αυτά να φαίνονται υπερβολικά, αλλά αυτός πατούσε πολύ γερά στα πόδια του… Μου θύμιζε τον Εντουάρντο Γκαλεάνο… «κρατήθηκα γερά με τα νύχια μου, από τον άνεμο…».
Ξαναδιαβάζω το μήνυμα του γιου του…
ο Διονύσης έφυγε χτες βράδυ στον ύπνο του, ίσως το πιο ήσυχο συμβάν της ζωής του…
Συμπληρώνω γράφοντας κάτι από το Γ. Σεφέρη…
…είδε τις φλέβες των ανθρώπων, σαν ένα δίχτυ των θεών
όπου μας πιάνουν σαν τ’ αγρίμια… προσπάθησε να το τρυπήσει…
Ας τον θυμόμαστε μαζί με τη γυναίκα του Δέσποινα και τα παιδιά του Κατερίνα και Κώστα… Παράλληλα θα λείπει στους φίλους του και συμποσιάρχες… Θόδωρο Παπαγιάννη, Χρήστο Ρηγανά, Γιώργο Χουλιαρά, Κυριάκο Ρόκο, Κώστα Δικέφαλο κ.α. οι οποίοι μου διαφεύγουν…
Διονύση φίλε μας…
η παρουσία σου θα μας λείπει
η απουσία σου θα μας λυπεί… πάντα…
κι όπως έγραφαν στις αρχαίες ληκύθους…
ΔΙΟΝΥΣΗ ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΕ. ΧΑΙΡΕ…
Υ.Γ. Θα καταθέσω και δύο σκέψεις προς το Δήμο Πατρέων
Να τοποθετήσει ένα από τα μεγάλα έργα του Διονύση σε ένα εμφανές σημείο της Πόλης… είδα την καλή πρόθεσή του να αγοράσει το έργο του: η μάχη Κενταύρων και φοιτητών: κατά τη γνώμη μου είναι πολύ σπουδαίο έργο, αλλά σε μικρές διαστάσεις και θα μείνει σε κάποιο κλειστό χώρο.
Επίσης σε μια οδό μπορεί να δοθεί το όνομα «Δ.Γερολυμάτου»… με την ευκαιρία θα πρότεινα να τιμηθούν με ονοματοδοσίες οδών κι άλλα άξια τέκνα της Πόλης εφόσον δεν έχει γίνει μέχρι τώρα όπως Κωστή Παλαμά, Νίκου Ατζαρίτη, Μέμου Μακρή, Νικόλα Κροτσέτι… κ.α.
Πολλές ευχές σ’ όλους….
Σάκης Κάπαρης, Ρένα Καντακίτη Κάπαρη
Ο γλύπτης Διονύσης Γερολυμάτος, με καταγωγή από την Κεφαλονιά, γεννήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 1938 στην Πάτρα, όπου πέρασε και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Από την ηλικία των 15 ετών έλαβε τα πρώτα μαθήματα σχεδίου και εισαγωγής στην ιστορία της Τέχνης και της Φιλοσοφίας. Το 1959 εισήχθη πρώτος στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, λαμβάνοντας σε όλα τα έτη σπουδών υποτροφίες από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών.
Ακολούθησε μια λαμπρή καλλιτεχνική πορεία με σημαντικές δημιουργίες, εκθέσεις και διεθνείς διακρίσεις. Γλυπτά του βρίσκονται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας (Καρδίτσα, Πάτρα, Καλαμάτα, Αγία Παρασκευή, Κιάτο, Κεφαλονιά, Καβάλα, Θεσσαλονίκη, Κόνιτσα, Κηφισιά, κ.α.) και του κόσμου. Πιο χαρακτηριστική θεωρείται η μνημειακή σύνθεσή του σε ηφαιστειακή πέτρα, με τον τίτλο «Η Πέτρα της Γνώσης», στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Tula-Tepeji στο Μεξικό.
Πέρα από τη γλυπτική άφησε το στίγμα του και σε άλλες τέχνες. Ξεχώρισαν οι σκηνογραφικές δουλειές του με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, οι εικονογραφήσεις βιβλίων, μια ποιητική συλλογή αλλά και σημαντικά συγγραφικά πονήματα.